سخت پوست زیر دریایی دافنی،سناپوربهزاد
سه شنبه, ۱۴ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۶:۱۵ ب.ظ
مقدمه
شاید افراد کم سن و سال بخوبی دافنی یا خاکشیر را نشناسند ولی آنهایی که از آب انبارهای قدیمی آب برداشته اند یا در منزلشان حوض وجود داشته است این حیوان را بخوبی می شناسند .دافنی ها جزو سخت پوستان ریز هستند که در بیشتر آبگیرهای آب شیرِین یافت می شوند ، و چون شکل آنها تا حدودی شبیه دانه های خاکشیر است به آن خاکشی یا خاکشیر هم می گوِیند.معروفترین سرده(جنس) ازشاخه سرونیان،ماهی دافنی (شپش آبی آبهای شیرین) است. دافنی معمولاً برای آزمودن مقدار سمیبودن مواد شیمیایی در آبهای آلودگی مورد بررسی قرار میگیرد.در فرهنگ غربی به این حیوان به زبان عامیانه کک آبی می گوِیند زیرا تا حدودی شبیه به کک معمولی است. دافنی ها جز بهترین مواد غذایی زنده می باشند که در همه جا یافت می شوند .البته نباید انتظار داشت که در هر برکه یا آبگیر بتوان آنها را پیدا کرد .معمولا در طبِیعت بیشتر می توان توده های ابر مانند آنها را در برکه هایی که کنار محل ریزش آشغالهای شهری درست میشود ، و نیز در آبگیرهایی که آب آنها چندان تمیز نیست، مشاهده نمود. رنگ دافنی ها قرمز ، سبز یا خاکستری است ولی نوع قرمز آن مرغوبتر است .گاهی توده آنها بقدری بزرگ و متراکم است که از فاصله دور قابل تشخیص می باشد .عمق توده ممکن است از 5 تا 50 سانتیمتر تفاوت نماید .توده دافنی در اثر حرکاتی که دارد از دور بصورت ابر متحرک دیده می شود .از آنجا که دافنی های بزرگ نمی توانند مورد استفاده بچه ماهی ها قرار گیرند ، لذا برای تغذیه آنها باید با الک دافنی های ریز را جدا کرد .دافنی ها می توانند به عنوان یک تنوع در غذای ماهی ها محسوب شوند . چون دافنی ها در آب گرم از بین می روند بیش تر در فصل بهار و پاییز در آب های سرد یافت می شوند .
چکیده در میان سخت پوستان آبزی آنتن منشعبها از اهمیت خاصی در تغذیه آبزیان به خصوص نوزادان آنها برخوردار هستند . این موجودات از طریق جنسی و پارتنوژنز تولید مثل می کنند که دوره تولید مثل پارتنوژنز آنها 4 – 5 ماه به طول می انجامد .بدن دافنی بالغ دارای طولی حدود 3 میلی متر است .این موجود در طول مدت زندگی می تواند حدود 25 بار تخم گذاری کند .رشد دافنی از طریق پوست اندازی صورت می گیرد .تغذیه دافنی ها از دیتریتوسها آلگها و مواد آلی محلول در آب است که از طریق فیلتر کردن آنها را از آب گرفته و مورد تغذیه قرار می دهد .میزان اکسژن ایده آل برای دافنی 6 –8 میلی گرم در لیتر است ولی تا 3/0 میلی گرم هم تحمل می کند . پرورش دافنی به 2 طریق پرورش در استخرهای خاکی و پرورش در حوضچه صورت می گیرد .در پرورش در حوضچه معمولا از حوضچه های فایبر گلاس و یا استخرهای بتونی کوچک استفاده می شود که در این روش مواد مورد تغذیه دافنی مثل جلبک به صورت جداگانه در جایی دیگر پرورش داده شده وسپس به این حوضچه ها اضافه می شود . جلبکهای مورد تغذیه دافنی ها عموما Chlorella و Senedesmus هستند .در پرورش در استخرهای خاکی می توان از استخرهایی که به منظور پرورش بچه ماهیها تاسیس شده است استفاده کرد . دمای آب برای پرورش بالای 10 درجه سانتیگراد است که در این دما بلوغ دافنی 20 تا 25 روز طول می کشد .همچنین دوره تکامل دافنی ممکن است 30 الی 35 روز طول بکشد .اساس تغذیه دافنی در استخرهای خاکی کود دهی است گرچه استفاده از مخمر هم باعث رشد سریعتر دافنی ها میشود .روش دیگری نیز برای پرورش دافنی وجود دارد که در کشور روسیه انجام شده و در کشور ما رایج نیست .در این روش دافنی ها را در قفس است که این قفس ها در استخرهای پرورش لارو ماهیان قرار می گیرد و دافنی ها به تدریج مورد تغذیه لارو ماهیان قرار می گیرد . بطور کلی دافنی از لحاظ دارا بودن اسیدهای آمینه منابع پروتیئنی خوبی برای لاروها هستند ولی از نظر داشتن اسیدهای چرب غیراشباع و نوع تغذیه انتخابی با آرتمیا قابل مقایسه نیستند
دافنی
دافنی ها کلادوسرهای سخت پوست کوچک آبشیرین با نام عمومی خاکشی های سخت پوست هستند. این نام عمومی فقط بدلیل سایزشان نبوده بلکه بدلیل حرکت جهشی ناگهانی وکوتاهشان در آب است.جنسهای دافنی و موینا بشدت خویشاوند می باشند. آنها در سرتاسر جهان وجود دارند وتمام آنها به دافنی معروف هستند. دافنی دارای بدنی که شامل سر وتنه هستند ( شکل 1) آنتن ها (شاخک ها) ابزار اصلی موقعیت یابی هستند.چشمان مرکب بزرگ زیر پوست در دو طرف سر قرار دارند.یکی از خصوصیات عمده دافنی آنست که بخش اصلی بدن تنه بوسیله یک اسکلت خارجی احاطه می شوند ( کاراپاس: لایه سختی که همه یا بخشی از پشن جانوران را می پوشاند) . آنها مکرراً پوست خارجی شان را پوست اندازی می کنند. کیسه تخم حاوی تخم ها و جنین های توسعه یافته در قسمت پشت جنس ماده وجود دارد. در دافنی کیسه تخم کاملا بسته بوده ولی در موینا باز است . تنوع اندازه در بین جنس ها وجود دارد.جنس مویناها تقریبا نصف حداکثر طول دافنی ها هستند. مویناهی بالغ (1000-700 میکرون ) درازتر از میگوهای دریایی تازه تفریخ شده ( 500 میکرون ) بوده وتقریباً دو تا سه برابر طول روتیفر های بالغ هستند.بهرحال مویناهای جوان ( کمتر از 400 میکرون ) تقریباً سایز مشابه یا اندکی درازتر از روتیفر های بالغ و کوچکتر از میگوهای آبشور تازه تفریخ شده هستند.ضمناً میگوی آبشور در آبشیرین به سرعت تلف می شود. در نتیجه مویناها ایده آل ومناسب برای تغذیه بچه ماهیان آب شیرین هستند. بچه ماهی ( لارو ) تازه تفریخ شده اغلب گونه های ماهیان آب شیرین مویناهای جوان را بعنوان غذای آغازینشان مصرف می کنند. بهرحال قابل درک که درجه بندی مویناها از لحاظ سایز و اندازه مشکل می باشد. در آزمایش های آزمایشگاه گشتابورزی گرمسیری داشگاه فلوریدا ( UF/IFAS: مخفف دانشگاه فلوریدا/مرکز علوم کشاورزی وغذا) انجام شده که مویناهای رد شده ازمیان غربال با چشمه 500 میکرونی برای تکه تکه کردن جانداران می انجامد باچنین گستردگی که انها بمدت زیاد بعنوان غذای زنده قابل استفاده نیستند. در اکواریوم وقتیکه مقادیر تغذیه تعیین شده مانند مویناها می توانند برای خورده شدن خیلی حجیم رشد کنند مراقبت باید موثر واقع شود. اگر این مویناهای بزرگترخیلی متراکم شوند، حرکات جهشی آنها برای صدمه زدن وآسیب رساندن بالقوه به بچه ماهی سودمند باشد. در سنگاپور موینا میکرورا که در استخرهای غنی شده عمدتاً با کود مرغی یا اغلب کمتر با کود خوک رشد می کنند بعنوان غذا برای بچه ماهی گونه های گرمسیری زینتی با 99-95 درصد بازماندگی برای ¾ اینچ ( 20 میلیمتر) در طول کاملاً مشترک بکار برده می شوند متاسفانه اطلاعات خیلی کمی در مورد روشهای عملی کشت توده مویناها موجود هست و آطلاعات قابل دسترس در اسناد میموگراف ، مجلات خارجی ویا نشریا ت دیگر وجود دارد. در میان زئوپلانکتون های آب شیرین سخت پوستان جنس دافنیا (Daphnia) از مناطق استوایی گرفته تا مناطق قطبی در استخرهای خاکی کوچک، آب بندانها، تا دریاچه های بزرگ انتشار دارند. گونه های متعلق به این جنس از لحاظ تولید مثل پلی مورفیسم بوده و علاوه بر تولید تخمهای پارتنوژنز تابستانه، در شرایط سخت محیطی همچون سرمای زمستان، تراکم بالا و تغییر در طول دوره نوری، با انجام عمل لقاح میان نرها و ماده های پارتنوژنتیک تخمهایی با پوشش مقاوم بنام افی پیوم (ephippium) تولید می کنند. گرچه برخی مطالعات نشان دادند که برخی از گونه ها توانایی تولید تخمهای افی پیال به روش غیرجنسی را نیز دارا می باشند . پوشش افی پیوم در این گونه تخمها قابلیت حفظ حیات جنین خفته درآن را تا حد قابل توجهی افزایش داده به گونه ای که پس از طی چندین دهه خشک سالی و یا یخبندان به راحتی تخم گشایی می شوند . به طور کلی جمعیت دافنیا ساکن در آبهای موقت با به کارگیری این نوع استراتژی سازگاری نسبت به دوره های نامساعد به بقای خود در این گونه زیستگاهها تداوم می بخشند . امکان تولید مثل جنسی و تولید تخمهای خفته (diapaused eggs) در جنس دافنیا (Daphnia) بیانگر نقش بالقوه مرحله خفتگی در ایجاد و حفظ تنوع ژنتیکی، تکامل و ثبات جمعیتهای پایدار این دسته از سخت پوستان می باشد . تحقیقات بسیاری در رابطه با اثر فاکتورهای محیطی بر موفقیت تخم گشایی تخمهای خفته گونه های مختلف زئوپلانکتون ها صورت گرفته و مشخص شده که شمار بسیاری از عوامل از جمله درجه حرارت (، شدت نور، غلظت اکسیژن ، شوری و کیفیت غذا در پایان بخشیدن به دوره خفتگی نقش ایفا می کنند. علی رغم بررسیهای متعدد صورت گرفته در زمینه چگونگی تخم گشایی سیستهای خفته آرتمیا اورومیانا (Artemia uromiana) در کشور ما، تاکنون مطالعه جامعی در زمینه عوامل القاگر و آغازکننده واکنش تخم گشایی تخمهای خفته جنس Daphnia (کلادوسرا) انجام نگرفته است.
رده بندی
•شاخه بند پایان
•Artharopoda
•رده سخت پوستان
•crustacea
•زیر رده آبشش پایان
•Branchiopoda
•راسته
•Diplostracha
•زیر راسته
•cladocera
•خانواده
•Daphnidae
•جنس
•Daphnia
بالغ بر 50 گونه که متداول ترین آنها عبارت اند از:
•1-دافنی موئینا(D.Moina)
•2-دافنی ماگنا(D.Magna)
•3-دافنی پولکس(D.Pluex)
•4-دافنی لانگس پینا(D.Long ispina)
•5-دافنی بوسمینا(D.Bosmina)
قسمت های مختلف بدن خاکشیر
1. سر و ( دومین شاخک دو شاخه ) 2 . زائده ی لوله ی گوارشی 3.عضو حسی پشت سر 4. چشم مرکب 5 . عصب بینایی 6 . عصب 7 . چشم میانی تحلیل رفته یا بقایا یا اثر چشم میانی 8 . رستروم 9 . سر و فک ( اولین شاخک ) 10 . دژپیه یا عقده عصبی 11. ابتدای لوله ی گوارش 12 . آرواره ی زبرین 13 . اولین زائده سینه ای 14 . آرواره ی کوچک 15 . بخش میانی لوله ی گوارش 16 . قلب 17. تخمدان 18 . کیسه ی تخمی 19 . پنجمین زائده ی سینه ای 20 . استطاله یا زائده ی دمی 21 . سوزن های دم پاره پهلوی مخرج 22. بخش عقبی لوله ی گوارش 23 . بخش میانی لوله ی گوارش 24 . سوزن های مصدود کننده ی کیسه ی تخمی 25 . خار های حسی 26 . سوزن پشتی کاسه سنگ دافنی از خانواده سخت پوسستان و زیر رده کلادوسرا دارای گونه های مختلف می باشند دافنی ها به طور وسیع در دنیا پراکنش دارند وبیش از 50 گونه در حال حاضر در دنیا شناسایی شده اند که فقط 6 گونه متعلق به آب های مناطق گرمسیری است این موجودات پالایش کننده هستند و از زی شناورهای گیاهی ، باکتری ها و دیترس ها تغذیه می کنند که با توجه به بعضی از فاکتور های زیستی و غیر زیستی به دو روش مختلف تولید مثل می کنند. خاکشی های دافنی پس از خروج از تخم تا بلوغ 4 تا 5 مرحله ی اینستاری را طی نموده و به بلوغ می رسند . طول مدت بلوغ بسته به درجه ی حرارت متفاوت است. ارزش غذایی دافنی با توجه به نوع غذای مورد استفاده متفاوت است. لذا در پرورش متراکم و انبوه ، تغذیه بسیار اهمیت دارد.
مورفولوژی و فیزیولوژی دافنی:
تخم مرغی شکل از طرفین به هم فشرده .
در ناحیه سر مجهز به راستروم و دارای 5جفت زائده میباشد.
اولین جفت ضمائم آنتنول بوده که یک صفت متمایز کننده نر و ماده است.
دومین جفت شاخک بزرگ یا آنتن نام دارد که در طرفین سر قرار گرفته و عضو حرکتی است.
سه جفت زوائد بعدی در تغذیه به کار می روند.
ماندیبولها در پهلوی دهان و آرواره ها در عقب آن قرار دارند.
دهان در سطح زیرین قرار دارد که اطراف آن از جلو به بالا لب را تشکیل می دهد.
بخش سینه کلادوسر ها کوتاه است و روی آن تعداد پاهای جفت قرار دارد و از 4 تا 6 قطعه تشکیل شده است .
در زیر راسترم آنتن جلویی باتونی شکل کوچکی چسبیده است اما آنتن عقبی نسبت به تنه نامتناسب است.
•آنتن جلویی 2 شاخه است به علاوه هر شاخه مسلح به موهای پر مانند طویلی است.
آنتن عقبی اندام اصلی حرکت در کلادوسر هاست .
در یک لحظه هر 2 آنتن های عقبی را حرکت میدهد .
سخت پوستان آنتن هارا به سمت جلو در آب هل می دهند و به این ترتیب به صورت جست و خیز های کوچکی در آب شنا میکنند.
ساختمان پاهای سینه ای در انواع مختلف کلادوسر متفاوت است و بستگی به نحوه تغذیه آنها دارد.
چون در این سخت پوستان پاهای سینه ای کمک به تصفیه ذرات ریز مواد غذایی موجود در آب مینماید متناسب با این کیفیت پاها مسلح به تعداد زیادی موهای پری شکل شده است که دستگاه صافی را تشکیل میدهد.
پاها در هر دقیقه 300 تا 500 بار حرکت میکنند.
بخش عقبی شکم کلادوسر کوتاه است و ممکن است در بین دو کفه صدف مخفی شده باشد.
در طرفین پائین بدن عضو زیر شکم وجود داشته که یکی از صفات اساسی سیستماتیک دافنی هاست.
یکی از مهمترین خصوصیت های دافنی ها این است که بدن در یک اسکلت خارجی به نام کاراپاس احاطه شده است
از ناحیه پشتی به هم پیوند خورده و از ناحیه شکمی باز است
در جنس ماده در قسمت پشت بدن بین کاراپاس و دیواره بدن حفره جنینی وجود دارد.
.پنج جفت پا به وسیله کاراپاس در بر گرفته شده است .
حفره جنینی یعنی جایی که تخمها و جنینها رشد و نمو میکننددر طرف پشتی ماده است در دافنی ها حفره جنینی بسته است به تدریج که دافنی رشد کرده پوست اندازی می کند و پوشش خارجی را از دست میدهد.
درجلو سرچشم ساده نوپلیال قرارا دارد.
هر چشم ساده از تعدادی چشم مرکب به نام اوماتیدی تشکیل شده که هر یک دارای تعدادی قرنیه شفاف فاست است.
تعداد فاست ها در انواع مختلف متفاوت است و بستگی به نحوه تغذیه دارد.
•در دافنی که ذرات ریز غذا را از آب مانند صافی میگیرد تعداد فاست ها 22 تا است.
رنگ دافنی ها قرمز ، سبز یا خاکستری است ولی نوع قرمز آن مرغوبتر است .
تولید مثل در دافنی
1- بکر زائی: در صورتی که شرایط مطلوب و حرارت آن متناسب باشد دافنی ها به طریق بکر زایی تولید مثل میکنند.
تخم های حاصل پوسته ضخیم ندارند بلکه غشا دور آنها نازک و خود تخم ها گرد شفاف و درشت بوده و تعداد آنها در هر دافنی ماده 20 عدد می باشد.
دوره انکباسیون تخم هایی که به این طریق حاصل میگردند حاصل می گردد 5 تا 8 روز است.
2- تخم گذاری و تشکیل اپی فیوم:
در صورتی که شرایط نا مساعد باشد ابتدا در حوضچه ها ی پرورش دافنی های نر پیدا میشوند و در این شرایط ماده ها شروع به تخم گذاری و تشکیل اپی فیوم مینمایند سپس ماده ها می روند و تخم های اپی فیوم که دوتایی در غشایی سخت و کتینی شبیه زه عینک جای گرفته اند به وجود می آیند. این نوع تخم ها که در سطح آب شناور میمانند و در مقابل گرما و سرما مقاوم هستند و در صورت وجود شرایط مناسب دگردیسی یافته و دافنی جدید از تخم در می آید.
تکثیر آنها در فصل گرم به وسیله ی بکرزایی انجام می شود. در تابستان تمام افرادی که دیده می شوند ماده هایی هستند( ماده های با کره زا ). که هر ده روز یک مرتبه به وسیله ی بکر زایی تولید مثل می کنند.این ماده ها در پشت دارای کیسه ای می باشند که تخم ها در داخل آنها جای می گیرد.در هوای سرد آخرین ماده های بکرزا که به اسم ماده های جنسی نامیده می شوند تخم هایی می گذارند که از بعضی از آنها حیوان نر و از عده ای دیگر حیوان ماده خارج می شود. ماده های اخیر پس ازجفت گیری تخم های زمستانی تولید می نمایند. اندازه ی این تخم ها نسبتاً بزرگ تر است و دارای جلد سخت و مقاوم می باشد که تمام زمستان را در هوای سرد مقاومت می کند و در بهار آینده از تخم زمستانی ماده ی بکر زا خارج می شود. تخم های لقاح نیافته در یک کیسه به نام کیسه ی تخم که بین دیواره ی بدن و پوسته قرار دارد، وارد می شوند. از خروج بی موقع محتویات کیسه توسط یک پیش آمدگی خار مانند انتهای بدن جلوگیری می شود. بعد از طی مراحل رشد و نمو جنینی ، با نزدیک شدن به فصل سرما (به احتمال زیاد در نتیجه ایجاد دو نوع تخم ) نر ها در جمعیت پدیدار می شوند . سپس ماده ها و نرها جفت گیری می کنند و تخم های لقاح یافته ایجاد می شوند. این تخم ها نیز وارد کیسه ی تخم می شوند ولی در اکثر موارد ماده ها از بین می روند و کیسه های حاوی تخم ها (انتهای بیضی شکل کیسه ها ) سخت تر و تیره تر شده ، بعد از مرگ ماده باقی می ماند . این قسمت را به علت شباهت به زین ، افی پیوم می نامند. افی پیوم شرایط سخت را پشت سر می گذارد و بعد از مساعد شدن شرایط محیط ، متلاشی می شود و افراد باکره زا از آن خارج می شوند. پس در این جانور ، تناوب نسلی به خوبی مشاهده می شود ، تخم های لقاح یافته با پوشش سخت تر و افی پیوم ، شرایط سرد را پشت سر می گذارند و باعث ایجاد افراد باکره زا می شوند. افراد باکره زا در شرایط مساعد با بکر زایی باعث تکثیر و افزایش تعداد می شوند. پس نسل جانور حفظ می شود.
دافنی ها در شرایط ناساعد محیطی به این طریق تخم گذاری ازدیاد حاصل می کنند. که این شرایط عبارتند از : - کمبود غذا ( زی شناورگیاهی ) تغییرات شدید حرارتی - تراکم بیش از حد دافنی در واحد حجم. در این وضعیت ابتدا نرها در محیط آشکار می شوند و افی پیوم ها که تخم های دوتایی با غشا سخت کتینی هستند به وجود می آیند و این نوع تخم ها (افی پیوم ها ) در سطح آب شناور هستند و در مقابل گرما و سرما مقاوم می باشند که پس از جمع آوری و نگهداری در شرایط سرد و تاریک می توان از آنها در فصل تولیدی بعد استفاده نمود .البته این تخم ها در شرایط سخت ذکر شده به حالت نهفته فرو می روند که حتماً می بایست یک دوره ی سرما را طی نمایند تا این که آماده ی تفریخ شوند.
ارزش غذایی دافنی
ارزش غذایی دافنی تا حد زیادی بستگی به ترکیبات شیمایی منبع غذایی آنها دارد اما به دلیل کمبود مقاذیر اسید های چرب ضروری برای آبزیان آبهای شور متناسب نیست.
به دلیل داشتن آنزیم های هضمی نظیر آمیلاز لیپاز و حتی سلولاز میتواند در دوره لارو ماهی به عنوان آنزیم خارجی عمل نماید.
اگر کریتپوموناسها غذای دافنی را تشکیل میدهند مقدار اسیدهای چرب غیر اشباع با زنجیر بلند بالا بود در حالیکه اگر از جلبک سبز تغذیه کنند این گونه نیست.
اهمیت دافنی در تغذیه
به طور کلی اهمیت سخت پوستان کلادوسرا که در آبهای شیرین ساکن نفتالین هستند زیاد است.
اینها غذای مناسبی برای بسیاری از ماهیان در حالت نوزادی و هم در بلوغ هستند.
سوف,کپور,و انواع دیگر ماهیان به طور عمده از دافنی ها تغذیه میکنند.
ارزش غذایی دافنی بسیار زیاد است .
مقدار ماده سفید پیکر دافنی به 50 درصد و چربی ها به 11درصد وزن بدنش میرسند.
بساری از ماهین دریایی استفاده کننده دافنی هستند.
همچنین در پرورش ماهیان و ماهی آزاد به مقدار زیادی از دافنی استفاده می شود و آنها را در کارگاهها کشت میدهند.
دافنی یا کک آبی ممکن است تنها شکلی ساده از حیات برکهای باشد، اما از لحاظ پیچیدگی ژنتیکی و رفتارهای زیستی و جنسی بسیار منحصربهفرد است و با 31هزار ژن، حتی روی دست انسان 23هزار ژنی زده است. به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، دانشمندان دانشگاه ایندیانا به تازگی دریافتهاند که این موجود یک میلیمتری بیشتر از هر موجود شناختهشده دیگری ژن دارد. در حالت کلی حدود 31 هزار ژن در دی.ان.ای این کک وجود دارد، درحالیکه انسانها فقط حدود 23 هزار ژن دارند. دافنیا ژولکس یکی از انواع متداول کک آبی، اولین سختپوستی است که از یک طرح نشانگر توالی شیمیایی که کد ژنتیکی یا ژنوم را میسازد، برخوردار است. در نگاه اول، دافنیا با بدن شفاف، اندامهای مجهز به مفصل کاذب، چشمهای مرکب و سیستم ساده عصبی و گردش خون، جانداری بسیار معمولی به نظر میرسد؛ اما ژنوم این جاندار نه تنها بسیار بزرگ بوده بلکه سرشار از شگفتی است. به گفته دانشمندان، بیش از یک سوم ژنهای دافنیا در هیچ موجود زنده دیگری ثبت نشده و این موضوع بدین معنی است که آنها کاملا موضوعات جدیدی در دنیای علم محسوب میشوند. ترکیب ژنتیکی عجیب این کک رفتارهای غیرمعمولی را منعکس میکند که از مدتها پیش مورد بررسی دانشمندان قرار گرفته است. همچنین این حیوان از خود واکنشهای منحصر به فردی در برابر استرس نشان میدهد. دافنیا همچنین میتواند خود را با طیفهای وسیعی از اسیدیته، سموم، غلظتهای اکسیژن، کیفیت غذا و دما وفق دهد. این موجودات قادر به تولید مثل جنسی و غیرجنسی هستند. آنها در نبود جنس نر به صورت کلونال تکثیر میشوند تا اینکه شرایط سخت محیطی آنها را مجبور به جفتگیری کند. به گفته محققان، نرخ بالای تکثیر ژن در دافنیا دلیل اصلی برخورداری این حیوان از این تعداد بالای ژن است. این نرخ سه برابر بیشتر از سایر بیمهرگان و 30 درصد بیشتر از انسانهاست.
جمع آوری دافنی از محیط طبیعی
پس از شناختن دافنیها و محلهای زیست آنها ، می توان با تورهای دستی خاصی که دارای چشمه های بسیار ریز است به صید اقدام نمود .قطر توردستی باید حدود 25 سانتیمتر و عمق آن 35 سانتیمتر باشد .توری باید بصورت استوانه ای و گرد و بدون درز داخلی دوخته شود .توری های مخروطی زیاد مناسب نیستند چون باعث مرگ و میر بیشتر دافنیها می شوند .از پارچه تنظیف و یا سایر پارچه های مشابه که دارای چشمه های توری بسیار ریزند می توان برای اینکار استفاده نمود .پس از پیدا کردن دافنی ها باید با حرکت دادن تور دستی در داخل آب بصورت 8 انگلیسی آنها را صید نمود .دافنیهای جمع شده را باید در سطل آب ریخت و به محل مورد نظر برد .اگر آب داخل سطل گرم دارند و اگر اکسیژن محلول در آب کم شود ، دافنی ها به سطح آب می آیند .صیادان حرفه ای دافنیها، معمولا صبح زود که دافنی ها در سطح آب تجمع می نمایند آنها را صید می نمایند .پس از شروع است می توان مقداری یخ برای خنک کردن آن بکار برد .دافنیها احتیاج به مصرف اکسیژن زیاد وزش باد و بالا آمدن آفتاب ، دافنی ها معمولا به عمق آب می روند ولی در مواقعی که تراکم آنها زیاد است در سطح آب می مانند .اگر سایه بانی بر روِی آب درست شود ، می توان تراکم دافنی ها را در زیر آب مشاهده نمود. در مناطق معتدل حداکثر تراکم دافنیها در ماه اردیبهشت است .پس از آن با شروع فصل گرما بتدریج تراکم آنها کم شده و مجددا در اوایل پاییز افزایش می یابد .اگر سرما زیاد نباشد ، در فصل زمستان نیز می توان تراکم کمی از آنها را درآبها مشاهده نمود .بهترین آب مناسب برای رشد و نمو زیاد آنها آبی است که پ – هاش آن خنثی و یا کمی قلیایی باشد .
نگهداری از دافنیها به طور زنده
اگر اکسیژن کافی در دسترس دافنی ها باشد ، در شرایط مساعد می توان تابستانها تا 3 روز و در بهاریا پاییز تا یک هفته آنها را در یک سطل آب به طور زنده نگهداری کرد .بنابراین اگر در بهار و پاییز هفته ای یکبار و در تابستان هفته ای دو بار در مواقع لزوم اقدام به جمع آورِی آنها شود، کافی می باشد .
مضرات دافنیها
از آنجا که پوسته آنها نرم و غیر قابل نفوذ می باشد دارای اثر ملین بوده و اگر غذای اصلی ماهی ها را تشکیل دهند ، ماهیهابه اندازه کافی چاق نخواهند شد .این غذا را می توان با مواد نشاسته دار مانند گندم سبوس دار پخته به طور متناوب به ماهی ها داد تا عیب یاد شده تا حدودی برطرف گردد .گاهی ماهی ها که علاقه زیادی بخوردن دافنی دارند ممکن است در اثر پرخوری از آن بمیرند .همواره با دافنیها ممکن است نوزاد برخی از انگلها یا سایر جانوران آبزی بیماری زا بداخل آکواریوم انتقال داده شود که معمولا جداسازی آنها بعلت ریزی و یابی رنگی امکان پذیر نیست .گاهی نیز دافنیها با آرواره های خود به بدن و برانشی بچه ماهی ها چسبیده و باعث مرگ و میر آنها می شوند . سیکل زندگی مویناها
سیکل تولید مثل موینا دو مرحله جنسی وغیر جنسی دارد . معمولا جمعیت همه از ماده تشکیل می شوند که به روش غیر جنسی تکثیر می کنند . در شرایط نامناسب مویناها فقط در سن 7- 4 روزگی با تعداد 22- 4 نوزاد در هر ماده تولید مثل می کنند. تخم ها هر 2- 5/1 روز تولید می شوند،ماده ها 6- 2 کیسه تخم در طول عمرشان تولید می کنند . در شرایط محیطی ناسازگار، نرها تولید شده وتولیدمثل جنسی که به منتج شدن تخمهای درحال استراحت(افی پیا ephippia) شبیه میگوی آبشور نمایان می شود. انگیزه تحریک برای تغییر از روش غیر جنسی به جنسی در جمعیت مویناها یک کاهش ناگهانی در تهیه غذا می باشد که منجر به افزایش تولید تخم در حال استراحت می شود. بهرحال آن برای نگهداری جمعیت تغذیه شده خوب وروش تکثیر غیر جنسی سودمند است ، چون که زاد وولد کمتری با تخمهای در حال استراحت تولید می شوند. تراکمهای جمعیتی زیاد دافنی به کاهش شگرف تولید مثل منجر میشود اما این در مورد موینا بصورت آشکار نیست.
ارزش غذایی موینا
ترکیب غذایی موینا بسیار متغیر است که بستگی به سن آنها ونوع غذایی که آنها دریافت نموده اند دارد .اگر چه تغییرات ترکیب پروتئین موینا معمولاً بطور متوسط 50 درصد وزن خشکرا بالغ می شود . بالغین بطور معمول یک ترکیب چربی بیشتری از جوانها دارند .میزان کل چربی در وزن خشک 27– 20 درصد برای ماده های بالغ و 6 – 4 درصد برای جوانها است .
نیازهای فیزیکی و شیمیایی
مویناها در غلظت های زیاد در استخرها ، برکه ها ، دریاچه ها ، گودالها ، نهرهای با جریان کم و باتلاق های که دارای مواد آلی پوسیده هستند پیدا می شوند. انها مخصوصا در بدنه آب موقتی فراوان می شوند که برای آنها اوضاع مناسب فقط برای یک دوره مختصر فراهم می شود. مویناها اکثراً درآب با کیفیت فقیر قابلیت تحمل فراوان دارند. آنها در ؟آبی که میزان اکسیژن محلول متغیر تقریباً از صفر تا حد اشباع زندگی می کنند . مویناها خصوصاض در برابر تغییرات غلظت اکسیژن مقاوم هستند و اغلب در کمیت های زیاد در بدنه آب شدیداً آلوده شده با فاضلاب تولید مثل می کنند . گونه های از مویناها که نقش مهمی در تثبیت فاضلاب در اکسیداسیون مردابها بازی می کنند گزارش شده است. قابلیت زنده ماندن در محیط های با اکسیژن کم بسبب گنجایش آنها برای سنتز هموگلوبین مناسب است . شکل گیری هموگلوبین به سطح اکسیژن محلول در آب وابسته است . همچنین تولید هموگلوبین بوسیله دما وتراکم جمعیت بالا ایجاد خواهد شد. مویناها به حداکثر دما مقاوم هستند و به آسانی تغییرات روزانه 88-41 درجه فارنهایت (31- 5 درجه سانتی گراد) را تحمل می کنند. دمای ایده آل آنها 88 – 75 درجه فارنهایت (31- 24 درجه سانتی گراد) است .حداکثر تحمل دمای مویناها هم برای پرورش دهندگان تجاری در جنوب امریکا وهم کشت های تفننی غذای زنده در خانه تفوق بزرگ محسوب می شود.
احتیاجات غذایی
مویناها از گروه های متنوع باکتری ها ، مخمرها، فیتوپلانکتون ها و دتریتوس ها (مواد آلی پوسیده) تغذیه می کنند . سلولهای باکتریایی وقارچی در ارزش غذایی حداکثر طبقه بندی می شوند. جمعیت های موینا در حضور مقادیر کافی سلولهای مخمرو باکتریها بعلاوه فیتوپلانکتون با بیشترین شدت رشد می کنند.موینا یکی از معدود زئوپلانکتونی است که میتواند از جلبک سبز- آبی میکروسیستیس اروگینوسا( Microcystis aeruginosa) استفاده کند.هردوی دتریتوس های جانوری و گیاهی ممکن است انرژی لازم برای رشد و تولید مثل مونیاها را فراهم می کنند.ارزش غذایی دتریتوس ها به منشا وکو بودن سن آنها بستگی دارد .
روش کشت موینا
روش کشت گروهی تولید موینا بصورت سلسله های پیوسته از کشت بکار می رود .مختصراً کشت جدید روزانه در ظرف مجزا با روشهای کاربردی خلاصه زیر شروع می شود.وقتیکه همه قارچ ها ، باکتریها و سلولهای آلگی معمولاً درحدود 10 – 5 روز پس از تلقیح مصرف شدند مویناها بطور کامل برداشت شده وکشت تکرار می شود. این روش خصوصاً وقتی کاربردی است که کمیت معینی از مویناها در روز نیاز می باشد زیرا تولید روزانه بیشتر کنترل می شود. کشت گروهی همچنین برای محافظت کشت های خالص مفید است زیرا آنجا شانس کمتری برای کشت های آلوده شده با رقبا ( مانند پروتوزوئرها ، روتیفرها وکوپه پودها ) یا شکارچی های لارو یا بچه ماهی ( مانند هیدر، بک اسویمرها ، سوسک زیرآبی و لارو سنجاقک ) است . کشت نیمه پیوسته برای دو ماه یا بیشتر با برداشت های جزئی روزانه موینا نگهداری می شوند ، تغییرات منظم آب و تغذیه جمعیت رادر یک مرحله از رشد سریع نگه می دارد. سرانجام کشت های موینا در برابر عکس العمل باروری اضافی ازبین می روند . وقتی که آنها خوب دوباره تولید مثل نمی کنند قابل رویت بوده ، مویناها کاملاً برداشت می شوند ویک کشت جدید شروع می شود . مویناها یا درترکیب با غذایشان یا بعنوان کشت های مجزا تولید می شوند . کشت ترکیبی ساده ترین بوده اما تولید از کشت های مجزا تقریباً ⅓ بیشتر گزارش شده است .
- ۹۵/۰۲/۱۴